De 3 soorten en 13 symptomen van trauma | iPractice (2024)

Simone Bosters

Welke soorten trauma’s zijn er?

Er zijn verschillende soorten trauma’s. Deze onderscheiden zich van elkaar omdat ze een andere oorzaak hebben. De behandeling die het meest geschikt is, hangt mede af van het type trauma dat speelt. We onderscheiden een enkelvoudig en een meervoudig of complex trauma.

Enkelvoudig trauma

Wanneer je een enkelvoudig trauma hebt, heeft het trauma één duidelijk aanwijsbare aanleiding. Namelijk een opzichzelfstaand moment in je verleden dat jou psychisch heeft beschadigd. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een ongeluk of het overlijden van een dierbare.

Meervoudig of complex trauma

Is er sprake van een meervoudig of een complex trauma? Dan gaat het om een trauma dat zich heeft opgebouwd als gevolg van een reeks opeenvolgende traumatische ervaringen. Denk aan steeds terugkerend misbruik of jarenlang gepest worden. Een complex trauma zorgt voor verschillende type klachten. Je hebt mogelijk last van een angststoornis en een laag zelfbeeld.

Complexe posttraumatische stressstoornis (Complexe PTSS) ontstaat bijvoorbeeld wanneer je slachtoffer bent geweest van een vroegkinderlijk trauma. Bij een vroegkinderlijk trauma heb je het trauma opgelopen in je jeugd. Bijvoorbeeld omdat er sprake was van seksueel misbruik, mishandeling of verwaarlozing. Ook wanneer je een ‘geüniformeerd’ beroep hebt, of hebt gehad, kun je te maken krijgen met complexe PTSS.

Wanneer treden de klachten na een trauma op?

De gevolgen en het wel of niet direct optreden van psychische of lichamelijke klachten van een trauma zijn verschillend per persoon. In sommige gevallen heb je direct na het meemaken van een heftige gebeurtenis last van angstgevoelens en zit je niet lekker in je vel. Je klachten treden dan meteen op. De kans bestaat ook dat ze na een tijdje weer overgaan, wanneer je de gebeurtenis hebt verwerkt.

Maar het kan ook zijn dat je in eerste instantie niet direct klachten opmerkt na een schokkende gebeurtenis. De klachten komen nog. Een stressstoornis als gevolg van een trauma kan namelijk ook weken of maanden later nog optreden. En in sommige gevallen duurt het zelfs jaren voordat de klachten ontstaan.

Acute stressstoornis of PTSS?

Ontstaan je klachten meteen of kort na de overweldigende gebeurtenis? En zijn ze na een aantal weken weer over? Dan noemen we dat een acute stressstoornis. Duurt het langer voordat je klachten krijgt? En blijven ze vervolgens ook langdurig aanwezig? Dan spreken we van posttraumatische stress, ofwel PTSS.

Wat zijn de symptomen van een trauma?

De klachten van een acute stressstoornis als gevolg van een trauma komen overeen met die van posttraumatische stress. Een (onverwerkt) trauma kan voor iedereen verschillende klachten oproepen.

Symptomen van trauma

• Stress: Een continu gevoel van geprikkeldheid en stress zijn veel voorkomende klachten na een trauma.
• Angstklachten: Je wordt angstig voor de angst. Je bent bang voor het gevaar dat er eigenlijk niet meer is.
• Herbeleven: Mogelijk speelt de heftige gebeurtenis zich keer op keer opnieuw af in je hoofd.
• Nachtmerries: Ook in ’s nachts kun je de gebeurtenis herbeleven in de vorm van nachtmerries.
• Vermijdingsgedrag: Je vermijdt de plek waar de gebeurtenis uit het verleden plaatsvond, of bepaalde personen die ermee te maken hebben. Maar ook voorwerpen bijvoorbeeld. Je vermijdt uit angst om herinnerd te worden aan de gebeurtenis. Of om opnieuw angstig te worden.
• Isolement: Je kunt in een isolement raken als gevolg van een trauma met als gevolg dat je gevoelens van eenzaamheid ervaart.
• Grip verliezen: Je hebt het gevoel de grip op je leven te verliezen.
• Negatieve gedachten: Mogelijk krijg je last van depressieve gevoelens en een minder goede stemming.
• Een gejaagd en waakzaam gevoel: Je hebt het gevoel dat je continu aan staat. Je bent de hele tijd in staat van paraatheid. Voortdurend angstig en alert voor het gevaar, dat er meestal niet meer is. Er is eigenlijk geen reden tot deze gejaagdheid.
• Schrikken of paniek: Overdreven schrikreacties komen voor. En mogelijk is er sprake van paniekaanvallen.
• Slechte concentratie: Je concentratievermogen gaat achteruit.
• Duizeligheid: Voor sommige mensen uit een trauma zich ook in duizeligheid.
• Woedeaanvallen: Het kan zijn dat je last hebt van woede-uitbarstingen, boosheid en agressief gedrag dat je eigenlijk helemaal niet van jezelf gewend bent.

Wanneer de klachten langdurig aanhouden en er PTSS ontstaat,komen daar nog andere symptomen bij:

• Laag zelfbeeld: Mogelijk heb je sinds het trauma nog maar weinig zelfvertrouwen of een negatief beeld over jezelf. Je vindt jezelf niet meer de moeite waard. Je voelt jezelf een mislukkeling of een slecht mens.
• Functioneren: Je functioneert minder goed en ervaart hierdoor problemen in het gezin, op je werk of in relaties.
• Emoties: Het is moeilijk voor je om met je emoties om te gaan. Je kunt moeilijk voelen wat je emoties zijn en je voelt leegte. De verliest de controle over je emoties.
• Verdovende middelen: Sommige mensen die een trauma hebben opgelopen grijpen uiteindelijk naar verdovende middelen zoals drank of drugs.
• Zelfbeschadiging of roekeloos gedrag: Ook zelfbeschadiging, ofwel automutilatie, komt voor. En daarnaast roekeloos gedrag, waarbij je onnodig veel risico’s neemt.

⮕ Meerover PTSS en de symptomen van PTSS.